Od 1992. godine u mjestu Balkana kod Mrkonjić Grada održava se takmičenje u tradicionalnom seoskom poslu – košenju trave. Košenje trave predstavlja jedan od najznačajnijih poljskih poslova, uz koji su vezani brojni običaji. Kosidba na Balkanu je značajna i zbog toga što je Mrkonjić Grad jedan od najpoznatijih kovačkih centara u kom se ručno izrađuje čuvena kosa „Varcarka“.

Na teritoriji Republike Srpske djeluje jedanaest konjičkih klubova i državna ergela koji se bave uzgojem konja rase lipicanac. Ergela je osnovana 1946. godine i od tada kontinuirano prenosi znanja i vještine o uzgoju lipicanera s generacije na generaciju. Svi navedeni konjički klubovi imaju značajan broj članova, što svjedoči o velikom interesovanju za uzgoj ovih konja. Takođe, dobili smo poziv da učestvujemo u međunarodnoj nominaciji ovog elementa za reprezentativnu listu nematerijalnog kulturnog nasljeđa čovječanstva. Poziv je stigao od Republike Slovenije i još pet država koje imaju ergele ove rase konja.

Oblast Osat se nalazi u istočnoj Bosni, na lijevoj obali Drine (između Višegrada i Srebrenice). Zidari i graditelji iz Osata imaju poseban jezik – žargon, koji se naziva i majstorski. On se razlikuje od opšteg komunikativnog jezika samo po leksici, obuhvata oko 300 riječi i fraza sa neslovenskim korijenima, a rečenice se grade prema principima naše gramatike. Ovaj jezik se koristi isključivo tokom zidarskih građevinskih radova za međusobnu komunikaciju. Istraživači navode da je porijeklo ovog jezika nepoznato, kao i vrijeme njegovog nastanka. Prema Dragiši Milosavljeviću (Osaćanski neimari, 2000), „majstorski jezik Osaćana deo je njihove etničke i kulturne posebnosti“. S obzirom na to da se znanje ovog jezika neprekidno prenosi sa generacije na generaciju muškim potomcima, koji od ranog djetinjstva usvajaju osnovno znanje o zidarstvu (bez obzira na kasnije profesionalno angažovanje), nije čudno što sami Osaćani „vjeruju da su jezik naslijedili od svog (zidarskog) patrona i zaštitnika svetog Tome“. I danas ovaj jezik poznaju i čuvaju pojedinci koji se bave zidarskim zanatom i građevinskim radovima, muškarci, Srbi iz Osata ili potomci Osaćana u drugim krajevima.

Nevesinjska olimpijada predstavlja nadmetanje u viteškim igrama. U ovim igrama najčešće učestvuje muško stanovništvo nevesinjskog kraja, a u posljednje vrijeme i muškarci iz šireg regiona. Takmičenje se održava u Nevesinju u prvoj polovini avgusta i datira iz 18. vijeka. Na tom prostoru ljudi su se nadmetali u raznim vještinama koje su se do danas očuvale kao viteške igre. Učesnici se takmiče u bacanju koplja, bacanju kamena s ramena, penjanju uz stub namazan lojem, skakanju na mješini, skakanju iz mjesta, vuči konopca i trkama konja. Ova manifestacija, koja je više od dva vijeka imala lokalni značaj, u posljednje vrijeme privlači učesnike iz šireg okruženja. U narodu postoji uvjerenje da su lokalni čobani bili začetnici ovog takmičenja. Nevesinjska olimpijada jedna je od najstarijih manifestacija u ovom kraju, što potvrđuje plakat iz 1891. godine koji najavljuje trke, a potpisao ga je austrougarski namjesnik.

Zmijanjski vez je 26. novembra 2014. godine upisan na Reprezentativnu listu nematerijalnog kulturnog nasljeđa čovječanstva kao prvi element iz Republike Srpske i Bosne i Hercegovine. Ovaj vez se izdvaja po svojoj tamnoplavoj boji, geometrijskim ornamentima i jedinstvenim tehnikama veza. Njegova vrijednost se prenosi s koljena na koljeno, kroz zajedničke napore za očuvanje i promociju tradicije Zmijanja

Iako sličnih običaja ima i u drugim narodima i konfesijama, slava kao fenomen karakteristična je samo za srpski narod. Podrazumjeva slavljenje svetog, zaštitnika određene porodice. U zavisnosti od mjesta razlikuju se običaji i dužina trajanja slave, dok su osnovni elementi, odnosno suština isti. Krsni hljeb, koljivo – prekadnja (osveštano žito) i svijeća osnovni obredni elementi, a u obredne svrhe upotrebljavaju se tamjan i vino. Slava je osnovno nacionalno obilježje i može se reći da zauzima centralno mjesto među fenomenima narodnog života, individualnog, porodičnog i društvenog.

Običaj masla održava se na Markovdan (8. maj) u selima Popovići, Kulaši i Ćuća, odnosno u parohiji Kulaškoj. Markovdan je takođe slava navedenih sela. Masla je običaj kada mještani nose raznu hranu na njivu. Ovaj običaj predstavlja vrstu homeopatičke magije – princip „slično izaziva slično“ – jer se hrana i plodovi koje nose odnose na usjeve koje uzgajaju, kako bi u narednoj godini dobro rodili.

Paljenje lila je običaj srpskog naroda da se uoči Petrovdana, a rjeđe Spasovdana, pale baklje (lile) izrađene od kore divlje trešnje ili breze. Najčešće ih pale djeca, ali u običaju učestvuju i odrasli. Paljenje lila simbolizuje sagorijevanje svih ljudskih grijehova i na ovaj način se dočekuje dolazak navedenih praznika.

U Kulašima, opština Prnjavor, već sedamnaest godina zaredom održava se Vidovdanska olimpijada. Prvi put je održana još šezdesetih godina dvadesetog vijeka, kada se održavala 4. jula, a od završetka građanskog rata održava se uvijek u nedjelju pred Vidovdan (28. juna). Takmičari se nadmeću u tradicionalnim disciplinama kao što su streljaštvo, bacanje kamena, trčanje na 5000 metara, navlačenje konopca i druge.

Gusto kolo je tradicionalna narodna igra (ples) nastala na planini Kozari i u Potkozarju. Kolo je zatvorenog tipa, s rukama ukrštenim - desna preko lijeve. Na početku se kreće u hodu (kolanje), a potom igra u ritmu, započinjući desnom nogom. Ova igra je nastala kao izraz sreće i zadovoljstva, a izvodi se uz pjesmu u različitim prilikama. Gusto kolo igraju starija djeca, odrasli, muškarci i žene.

Dio nematerijalne baštine su i gusle, guslarsko pjevanje i usmeno predanje – epska narodna poezija.
Gusle su tradicionalni narodni muzički instrument (kordofon) koji prati izvođenje epskih narodnih pjesama. Postoje dvije vrste gusala – jednostrune i dvostrune. Širom Republike Srpske djeluju udruženja guslara, kao i Savez guslara, koji njeguju tradiciju sviranja uz gusle. Organizuju se i takmičenja i festivali guslarskog sviranja.

Banjalučki ćevap pojavio se još u vrijeme čuvenog banjalučkog duhovskog vašara, a u posljednjih stotinjak godina ovaj originalni specijalitet u obliku pločica, serviranih sa somunom (lepinjom), proslavio je Banjaluku, odakle se prvo proširio na prostor bivše Jugoslavije, a potom i dalje širom svijeta. Danas gotovo svaki bolji balkanski restoran u svijetu nudi „kebabs from Banjaluka“.

Kovački zanat u Mrkonjić Gradu datira s kraja 16. vijeka. Prema arhivskim podacima, 1935. godine u ovom gradu radilo je 28 kovačkih radionica, a od 1952. do 1992. godine njih 30. Najpoznatiji proizvod kovačkog zanata bila je alatka za ručno košenje trave – kosa „Varcarka“. Naziv „Varcarka“ potiče od nekadašnjeg naziva Mrkonjić Grada – Varcar Vakuf. Danas u ovom gradu rade svega četiri kovača. Do 1992. godine kovači u Mrkonjić Gradu izrađivali su oko 5.000 kosa „Varcarki“ godišnje, dok se danas izradi tek nekoliko stotina. Proces izrade kose „Varcarke“ u potpunosti je ručan, a tehnika se prenosi sa oca na sina već generacijama. Od četvorice aktivnih majstora, trojica se bave izradom kose „Varcarke“. Pored kosa, ovi kovači izrađuju i sjekire, motike, potkovice i druge alatke. Tradicija kovačkog zanata u Mrkonjić Gradu prenosi se s kolena na koleno.

Branje trave ive na Ozrenu jedan je od najznačajnijih i najživljih običaja narodne medicine u Republici Srpskoj. Vjekovna praksa branja ove ljekovite biljke na dan Usjekovanja glave Svetog Jovana Krstitelja čuva se u izvornom obliku i okuplja stanovništvo Ozrena, kao i brojne posjetioce iz drugih krajeva. Ovaj običaj nije samo način očuvanja zdravlja, već i snažan simbol zajedništva, kulturnog identiteta i tradicionalne narodne umjetnosti.

Paljenje žežnice je običaj koji podrazumijeva proizvodnju ćumura na tradicionalan način. Karakterističan je za područje istočne Hercegovine i datira još iz davnina, te se baštini od predaka.
Žežnica se priprema tako što se prikupe drva, isjeku na jednake dijelove i redaju u obliku kupe. Rupe između drva se zatvaraju busenjem zemlje, čime se sprečava prolaz vazduha pri paljenju, pa je potrebna samo slaba vatra da drvo preraste u ugalj – ćumur. Najbolji ćumur dobija se od drveta zelenike, ali se uglavnom koristi hrastovo ili grabovo drvo. Proces gorenja traje i do 15 dana, dok je prosjek 5 do 6 dana. Gotov proizvod – ćumur – veoma je poznat i široko korišten u tradicionalnoj kuhinji. Većina hercegovačkih specijaliteta priprema se uz pomoć ćumura, a najpoznatiji su jagnjeće i teleće pečenje ispod sača.
U prošlosti je proizvodnja ćumura predstavljala glavni izvor prihoda domaćinstava koja su se njome bavila, od koje su mnoga i živjela. Danas je ostalo samo nekoliko majstora za proizvodnju ćumura. Paljenje žežnice zahtijevalo je bdijenje više ljudi u prosjeku 5 do 6 dana i noći, tokom kojih su se prepričavale razne legende i narodna predanja.